Zorg voor jongvolwassenen met kanker (AYA’s): dichtbij en passend
Jongvolwassenen die kanker krijgen, hebben heel andere zorgvragen dan ouderen met dezelfde ziekte. Daarom is er voor hen speciale zorg: AYA-zorg.
Ieder jaar krijgen bijna 4000 Nederlanders tussen de 18 en 39 jaar de diagnose kanker. Deze groep noemen we ook wel AYA’s: Adolescents & Young Adults met kanker. In deze leeftijd sta je volop in het leven en gooit kanker dat behoorlijk in de war. Je bent nog aan het studeren, net begonnen aan je eerste baan of bezig een eigen huis te kopen. Of je hebt net een kindje gekregen of bent je eigen bedrijf gestart. AYA-zorgverleners snappen wat er in deze levensfase allemaal op je afkomt als je kanker krijgt.
AYA-verpleegkundigen
Bij AYA-zorg draait het dan ook vooral om de vraag: wie ben jij en wat heb je nodig? Niet de tumor of de fase van de ziekte staat voorop, maar de zorgbehoefte van de jonge patiënt. Van de diagnose tot aan de behandeling en zelfs daarna, staan speciaal opgeleide verpleegkundigen AYA’s bij. Jongvolwassenen met kanker kunnen bij hen terecht met vragen over kanker en zelfbeeld, opleiding, werk, voeding, sport, zelfstandigheid, relaties, vruchtbaarheid en seksualiteit. De verpleegkundigen of verpleegkundig specialisten helpen de AYA zoveel mogelijk regie te houden over hun eigen leven.
AYA-poli
Liefst krijgt de jongvolwassene met kanker AYA-zorg dichtbij huis. Als blijkt dat er meer nodig is dan AYA-basiszorg, kan de verpleegkundige of verpleegkundig specialist de patiënt verwijzen naar een AYA-poli. Deze zit altijd in een universitair medisch centrum (UMC) of in het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) in Amsterdam. Bij een AYA-poli is een zogenaamd multidisciplinair AYA-team beschikbaar. Hierin zitten: een medisch oncoloog, een medisch psycholoog en een medisch maatschappelijk werker. Samen bieden zij begeleiding op maat. De AYA houdt wel altijd zijn eigen medisch specialist.
Onderzoek naar AYA’s
AYA-zorg is er al in 44 ziekenhuizen in ons land. Samen vormen zij het AYA-zorgnetwerk. Dit netwerk doet onder andere onderzoek naar de beste zorg voor AYA’s. Dat is belangrijk, want over deze groep is nog weinig bekend. Bijvoorbeeld over hoe hun gezondheid in de toekomst is, na kanker en de behandeling. Of over hoe kanker op die ene bepaalde leeftijd is ontstaan, en hoe dat bij anderen misschien te voorkomen is.
