Zoektocht naar reden infectie na knievervanging

Een voorbeeld van een kwaliteitsindicator is het infectiepercentage na een knievervanging. “Een infectie is vreselijk voor de patiënt, want dan moet hij of zij opnieuw geopereerd worden”, vertelt Sjoerd Bulstra, orthopeed en vicevoorzitter van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV). Namens de NOV is Bulstra nauw betrokken bij onder meer de kwaliteitsindicatoren voor heup- en knievervanging. “Als het infectiepercentage bij een ziekenhuis ineens omhoog gaat, dan moet je heel wat overhoop halen om te vinden hoe dat komt. Het kan door de luchtbehandeling van het ziekenhuis komen. Een deur te vaak openen, mensen die hun kleding niet netjes dragen, te veel mensen in de operatiekamer. Allerlei mogelijke oorzaken. We proberen als NOV in zo’n situatie samen met de artsen en het ziekenhuis te vinden wat precies de oorzaak is.”   

17% zoekt naar kwaliteitsinformatie over zorgaanbieders en zorgorganisaties

Met dit voorbeeld geeft Bulstra heel goed aan wat de belangrijkste functie van de indicatoren is, namelijk leren en verbeteren. Vervolgens is het van belang dat patiënten kennis kunnen nemen van de kwaliteit van een behandeling. En vooral ook: dat ze kunnen zien wat de kwaliteitsverschillen zijn bij de verschillende ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra. Uit een onderzoek van Nivel afgelopen zomer kwam naar voren dat 17% van de algemene bevolking zoekt naar kwaliteitsinformatie over zorgaanbieders en zorgorganisaties.  

Informatie voor patiënten

Op Ziekenhuischeck kunnen patiënten en hun naasten de kwaliteitscijfers van ziekenhuizen inzien en met elkaar vergelijken. Ziekenhuizen geven bovendien een toelichting op de cijfers, als deze afwijken van het gemiddelde. Patiëntenfederatie Nederland gebruikt de kwaliteitsinformatie voor het maken van keuzehulpen. Zo kun je als patiënt op verschillende manieren gebruik maken van de kwaliteitsindicatoren. 

Zorgverzekeraar gebruikt uitkomsten bij inkoop zorg

Zorgverzekeraars maken ook gebruik van de kwaliteitsindicatoren, en zijn daarom eveneens betrokken bij de totstandkoming. Richard Jacobs is medisch adviseur bij CZ en samen met de inkoper bij de zorgverzekeraar nauw betrokken bij de inkoop van ziekenhuiszorg. “Wij gebruiken de kwaliteitsinformatie die beschikbaar komt via de kwaliteitsindicatoren één op één voor de zorginkoop. Het gaat om het resultaat van een behandeling. Dat geldt ook voor informatie die uit vragenlijsten komt die patiënten invullen.” 

Jacobs duidt op vragenlijsten die patiënten krijgen via het ziekenhuis en die gaan over de tevredenheid van patiënten. De antwoorden geven een beeld van het effect van een behandeling vanuit het perspectief van de patiënt. “Je kunt zien wat het verschil is tussen hoe de mobiliteit was vóór de operatie en na een jaar. Dat bepaalt in hoge mate of de ingreep zinvol is geweest voor een verzekerde. De vragen gaan bijvoorbeeld over aankleden, stofzuigen en hoe de heup functioneert. Dat zijn factoren die laten zien hoe iemand erop vooruit is gegaan.” Het is dus belangrijk dat patiënten deze lijsten invullen, want dat levert een belangrijke bijdrage aan de verbetering van de kwaliteit van zorg. 

Over de kwaliteitsindicatoren en de patiëntenvragenlijsten zegt Jacobs: “Zodra wij zien dat een instelling onder het gemiddelde scoort, gaan we vragen stellen zoals: kloppen die data, is er een verhaal bij, is er een bijzondere reden? En kunnen we een verbeterafspraak maken? Als na een jaar geen bevredigend antwoord komt en de scores laag blijven, dan kan dat voor ons een reden zijn om minder zorg in te kopen. Andersom geldt hetzelfde: als een instelling bestendig positief scoort, dan kunnen we daar meer van de betreffende zorg inkopen.”  

Intensieve samenwerking en opbouwende discussies

De totstandkoming van kwaliteitsindicatoren met veel partijen is een intensief proces. Richard Jacobs van CZ: “Omdat je minimaal 2 keer per jaar aan tafel zit, krijg je begrip voor elkaars posities en kun je inhoudelijk discussiëren. Je kent elkaar en weet wat je aan elkaar hebt. Je kunt je uitspreken tegenover elkaar en toch blijft de relatie goed.” Orthopeed Sjoerd Bulstra is het met hem eens: “Binnen de samenwerking over de indicatoren hebben de partijen soms andere belangen bij het behouden of schrappen van bepaalde indicatoren. Daar krijg je dan discussie over, waarbij het soms best lastig is om tot overeenstemming te komen. Maar je moet er samen uitkomen. Het zijn prima opbouwende discussies.” Bart van Bruggen, adviseur patiëntenbelang bij Patiëntenfederatie Nederland, vindt de samenwerking belangrijk omdat het keuze-informatie voor patiënten oplevert. “Die informatie is niet te verkrijgen als je het als individuele patiënt moet uitzoeken.” Hij voegt daar wel aan toe dat het proces rond de kwaliteitsindicatoren erg langzaam gaat. Richard Jacobs beaamt dat, maar: “Die tijd hebben we nu eenmaal nodig. Daardoor is de totstandkoming en het gebruik van de kwaliteitsindicatoren betrouwbaar en veilig.